Το μοναστήρι των Ταξιαρχών

(click here for English version )

Το Μοναστήρι των Ταξιαρχών είναι αφιερωμένο στους προστάτες του νησιού Αρχάγγελους Γαβριήλ και Μιχαήλ. Σύμφωνα με τον Κώδικα της μονής, που γράφτηκε από τον ηγούμενο Καλλίνικο Γρυπάρη (1783-1795), ιδρύθηκε το 1570-72, αλλά λέγεται ότι προϋπήρχε στη θέση του μία μικρή εκκλησία από τα μέσα του 15ου αιώνα.

Κατά την παράδοση, ένα Κυπριακό καράβι που έφυγε από την Κύπρο το 1570, όταν αυτή καταλήφθηκε από τους Τούρκους, κατέληξε στον Πλατύ Γιαλό. Στο πλοίο αυτό υπήρχε η εικόνα του Ταξιάρχη (Μιχαήλ), την οποία ο καπετάνιος δώρισε στο εκκλησάκι. Την ίδια περίοδο άρχισαν να κατασκευάζονται γύρω του τα κελιά όπου έμεναν οι μοναχοί. Η εικόνα θεωρήθηκε θαυματουργή, έκανε το εκκλησάκι γνωστό στις Κυκλάδες και την υπόλοιπη Ελλάδα και του απέφερε πλούτο από τα αφιερώματα που έστελναν οι πιστοί. Το γεγονός αυτό δεν άργησε να προσελκύσει το ενδιαφέρον των πειρατών που λεηλατούσαν το Αιγαίο και στάθηκε αφορμή συχνών επιδρομών στο νησί, με τον Ταξιάρχη να είναι ένας από τους κύριους στόχους. Το κτίσμα υπέστη επανειλημμένα πολλές ζημιές, μέχρι που το 1659 πήρε την τωρινή φρουριακή μορφή του.

Το «καστρομονάστηρο» -πλέον- των Ταξιαρχών απέκτησε οχυρωματική σχεδίαση με ψηλό περιμετρικό τείχος, πολεμίστρες και παρατηρητήρια για τους σκοπούς, τα οποία δυστυχώς δεν σώζονται σήμερα. Η μία και μοναδική μικρή είσοδός του ( για να μπεις πρέπει να διπλωθείς στα δυο) τοποθετήθηκε ψηλά (σχεδόν 4 μέτρα) και η πρόσβαση σε αυτή γινόταν με κινητή σκάλα που αφαιρούνταν όταν δεχόταν επιδρομές, ενώ αργότερα αντικαταστάθηκε από μόνιμη, πετρόχτιστη. Ακριβώς από πάνω της ανοίχτηκε μία χαραμάδα, από την οποία οι μοναχοί αμύνονταν ρίχνοντας καυτό λάδι για να αποτρέψουν την είσοδο των επιδρομέων. Περνώντας το κατώφλι της Μονής ξεπροβάλει ο θολωτός ναός, με τη ζωηρά χρωματισμένη δίφυλλη πόρτα του να κάνει έντονη αντίθεση με τη ρυτιδιασμένη πρόσοψή του. Πίσω από το διπλό καμπαναριό βρίσκεται ο τρούλος της εκκλησίας, ολόλευκος όπως όλο το κτίσμα του Μοναστηριού.

Το εσωτερικό ήταν καλυμμένο από τοιχογραφίες, μεγάλο μέρος των οποίων καταστράφηκε στις αρχές του 20ου αιώνα, αποδίδονται στον Εμαννουήλ Σκορδίλη. Οι εικόνες του τέμπλου θεωρούνται χαρακτηριστικό δείγμα της Κρητικής αγιογραφικής σχολής. Το κέντρο του δαπέδου κοσμεί από τα μέσα του 17ου αιώνα μία μαρμάρινη πλάκα με ανάγλυφο τον δικέφαλο αετό (1659), ένα σύμβολο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας που υιοθετήθηκε από την Ορθόδοξη Εκκλησία. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι θησαυροί της μονής όπου υπάρχουν αξιόλογα λατρευτικά σκεύη, χειρόγραφα, το χρυσοποίκιλτο τέμπλο και ο Ιερός Κώδικας (του 1754). Το 1909 ιδρύθηκε στη Μονή και βιβλιοθήκη.

Ο ναός είναι περιτριγυρισμένος από τους διάφορους χώρους του Μοναστηριού, απλωμένοι σε δύο επίπεδα, όπως το ηγουμενείο, το αλληλοδιδακτικό σχολείο, η βιβλιοθήκη, το πλυσταριό, οι χειρόμυλοι, το μαγειρείο και τα κελιά των μοναχών. Οι λιτές γραμμές των κτισμάτων μεταδίδουν μια γαλήνια αίσθηση και θα ενθουσιαστείτε και θα απολαύσετε την καταπληκτική θέα από τη βεράντα του ηγουμενείου.